Richard Wagner:
Geniale componist ?, overtuigde antisemiet
- Wagner’s antisemitisme in zijn tijd
- Wagner leefde in de 19e eeuw (1813-1883), een periode waarin antisemitisme in Europa wijdverspreid was.
- In 1850 schreef hij het pamflet Das Judenthum in der Musik (Het Jodendom in de muziek). Hierin beweerde hij dat Joden ‘niet in staat waren tot echte kunst’ en dat Joodse componisten, zoals Felix Mendelssohn en Giacomo Meyerbeer, de Duitse muziek ‘vervalsten’.
- Hij vond dat Joden zichzelf moesten ‘oplossen’ in de Duitse cultuur en dat hun invloed moest verdwijnen.
- Wagner’s muziek en zijn ideeën over ‘Duitse kunst’
- Wagner geloofde dat Duitsland een unieke, superieure cultuur had en dat zijn opera’s een ‘zuiver’ Duits kunstwerk moesten zijn.
- Zijn opera’s, zoals Der Ring des Nibelungen en Parsifal, zitten vol nationalistische thema’s en symboliek.
- Sommige onderzoekers zien in zijn opera’s antisemitische karikaturen, zoals de gierige en manipulatieve figuren Mime en Alberich in Der Ring des Nibelungen.
- Wagner en Hitler: een gevaarlijke erfenis
- Hitler was een enorme fan van Wagner en bezocht als jongeman zijn opera’s in Bayreuth.
- De nazi’s beschouwden Wagner als de ‘componist van het Derde Rijk’ en gebruikten zijn muziek bij partijbijeenkomsten en in concentratiekampen.
- Wagner’s familie (vooral zijn schoondochter Winifred Wagner) had nauwe banden met Hitler en steunde de nazi-ideologie.
- Moeten we Wagner nu nog spelen?
- Wagner’s muziek is briljant, maar zijn antisemitisme blijft een schaduw over zijn werk werpen.
- In Israël wordt Wagner’s muziek nog steeds nauwelijks gespeeld, omdat het zoveel associaties heeft met de Holocaust.
- De discussie blijft: Kun je de kunst los zien van de kunstenaar?
- Discussievragen voor de klas:
- Kun je genieten van kunst als je weet dat de maker foute ideeën had?
- Wanneer wordt kunst propaganda?
- Zijn er hedendaagse artiesten waar we dezelfde vraag over kunnen stellen?