Les 1: Introductie – Wat is moderne media en wat doet het met ons?
Doel:
- Kennismaken met het begrip "moderne media" (sociale media, digitale technologieën).
- Bewustwording creëren over hoe we dagelijks met deze media omgaan.
- Open gesprek stimuleren over gevoelens, ervaringen en verwachtingen rondom media.
Check-in vragen (begin van de les):
- Hoe voel je je vandaag over het gebruik van je telefoon of computer?
- Wat is jouw favoriete manier om met vrienden online te praten?
- Welke emoties ervaar je vaak als je sociale media gebruikt?
Activiteiten:
- Groepsdiscussie: Bespreek in kleine groepjes wat moderne media voor hen betekent. Laat de leerlingen voorbeelden geven van apps en websites die zij dagelijks gebruiken.
- Visualisatie: Laat een poster of een korte video zien die laat zien hoe sociale media ons dagelijks leven beïnvloeden (bijvoorbeeld de positieve kanten, maar ook de keerzijde).
- Reflectie-opdracht: Vraag de leerlingen na te denken over wat zij als de “schaduwzijde” van moderne media zien – bijvoorbeeld overmatig gebruik, afleiding, of emotionele effecten.
Check-out vragen (aan het einde van de les):
- Wat heb je vandaag geleerd over moderne media?
- Is er iets dat je anders gaat bekijken in jouw eigen mediagebruik?
- Wat zou jij willen onderzoeken over de impact van digitale technologieën in jouw eigen leven?
Les 2: De Psychologische Gevaren – Hoe beïnvloeden media onze gevoelens?
Doel:
- Inzicht krijgen in hoe sociale media invloed kunnen hebben op emoties en gedrag.
- Bespreken van thema’s als cyberpesten, sociale vergelijking en de druk om perfect te zijn.
- Leerlingen aanmoedigen hun eigen ervaringen te delen in een veilige omgeving.
Check-in vragen (begin van de les):
- Heb je weleens iets opgemerkt op sociale media dat je verdrietig of boos maakte?
- Wat vind je leuk aan online delen, en wat voelt soms minder fijn?
- Hoe denk je dat sociale media ons kunnen helpen of juist pijn kunnen doen?
Activiteiten:
- Casusbespreking: Presenteer een korte casus of verhaal (fictief, maar herkenbaar) waarin een leerling worstelt met gevoelens als gevolg van sociale media (bijvoorbeeld cyberpesten of het vergelijken met anderen). Bespreek in de groep hoe zij zouden reageren en welke hulp ze kunnen vragen.
- Rollenspel: Laat twee of drie leerlingen een scenario uitspelen waarin iemand wordt geconfronteerd met online druk en cyberpesten. Bespreek daarna in de klas hoe iedereen zich voelde en wat ze van elkaar kunnen leren.
- Creatieve Reflectie: Laat de leerlingen een korte tekening of mindmap maken waarin ze hun emoties en gedachten over sociale media visueel weergeven.
Check-out vragen (aan het einde van de les):
- Wat is één ding dat je vandaag hebt geleerd over hoe media onze gevoelens beïnvloeden?
- Hoe kun je in de toekomst beter voor jezelf zorgen als je online bent?
- Wat neem je mee uit de discussie die je in de klas hebt gehoord?
Les 3: Media en Macht – Wie controleert onze digitale wereld?
Doel:
- Inzicht krijgen in de invloed van grote technologiebedrijven en hoe data wordt verzameld.
- Leerlingen laten nadenken over wie de informatie beheert en welke gevolgen dat heeft.
- Kritisch denken stimuleren over wie de “regels” maakt in de digitale wereld.
Check-in vragen (begin van de les):
- Heb je wel eens nagedacht over wie er achter de apps zit die je gebruikt?
- Wat vind je belangrijk als het gaat om jouw privacy online?
- Wat betekent “controle” voor jou in de context van internet en sociale media?
Activiteiten:
- Interactieve presentatie: Geef een korte presentatie (eventueel met visuele hulpmiddelen) over hoe grote bedrijven zoals Facebook, Instagram en WhatsApp werken, en wat het betekent dat zij jouw gegevens opslaan.
- Discussie: Laat de leerlingen in kleine groepen bespreken wat zij denken dat er gebeurt met hun informatie. Wat vinden zij eerlijk of oneerlijk?
- Kritisch denken: Vraag de leerlingen na te denken over vragen als: “Wie zou er meer zeggenschap moeten hebben over onze data?” en “Hoe kun je jouw eigen privacy beschermen?”
Check-out vragen (aan het einde van de les):
- Wat is voor jou de meest verrassende informatie die je vandaag hebt gehoord over data en controle?
- Hoe zou jij graag zien dat jouw privacy beter beschermd wordt?
- Wat zou je nog willen vragen over wie er de regels maakt op het internet?
Les 4: Milieu en Ethiek – De verborgen kosten van onze digitale wereld
Doel:
- Leerlingen bewust maken van de milieu-impact van datacenters en de ethische problemen rondom de winning van grondstoffen.
- Bespreken van de connectie tussen ons dagelijkse gebruik van technologie en wereldwijde problemen (zoals conflicten in Congo).
- Empathie en verantwoordelijkheid stimuleren.
Check-in vragen (begin van de les):
- Heb je wel eens nagedacht over wat er allemaal nodig is om een smartphone te maken?
- Wat betekent “duurzaam” voor jou, en hoe pas je dat toe in jouw leven?
- Wat weet je al over de impact van technologie op het milieu?
Activiteiten:
- Visualisatie en discussie: Laat afbeeldingen of een korte video zien over datacenters en de omstandigheden in Congo bij de winning van grondstoffen. Bespreek de beelden en vraag wat de leerlingen ervan vinden.
- Kleine onderzoeksgroepjes: Verdeel de klas in groepjes en laat elk groepje een kort overzicht maken van de energiebehoefte van datacenters of de ethische kwesties rond grondstoffenwinning. Laat ze hun bevindingen kort presenteren.
- Reflectieve oefening: Laat de leerlingen individueel opschrijven wat zij persoonlijk zouden kunnen doen om duurzamer om te gaan met technologie, bijvoorbeeld door minder online te zijn of bewust te kiezen voor gerecyclede apparaten.
Check-out vragen (aan het einde van de les):
- Wat was voor jou het meest leerzame over de impact van technologie op het milieu?
- Hoe denk je dat jij kunt bijdragen aan een duurzamere digitale wereld?
- Welke vraag over dit onderwerp zou je nog willen onderzoeken?
Les 5: Verantwoord en Bewust Gebruik van Media – Wat kunnen wij doen?
Doel:
- Concreet nadenken over hoe leerlingen op een verantwoorde en bewuste manier met media kunnen omgaan.
- De link leggen tussen wat ze geleerd hebben en hoe ze dit in hun dagelijks leven kunnen toepassen.
- Samen oplossingen zoeken en een plan van aanpak bedenken binnen de school en hun eigen leven.
Check-in vragen (begin van de les):
- Wat neem je mee van de vorige lessen over media, emoties, macht en milieu?
- Heb je wel eens gedacht over hoe je jouw mediagebruik kunt aanpassen?
- Wat zou jij als eerste stap willen zetten voor een bewuster gebruik van media?
Activiteiten:
- Brainstormsessie: Laat de leerlingen in groepen brainstormen over praktische ideeën om bewuster met media om te gaan. Dit kan gaan over het beperken van schermtijd, het kiezen voor kwaliteitscontent, of het bespreken van problemen met vrienden of familie.
- Actieplan maken: Iedere groep maakt een kort actieplan met minstens drie concrete ideeën of gedragsveranderingen die zij op school of thuis kunnen toepassen. Dit plan kan later worden gedeeld in de klas.
- Rollenspel met Restorative Practice: Speel een rollenspel waarin leerlingen oefenen met het geven van feedback en het maken van afspraken over mediagebruik. Dit kan helpen om conflicten te voorkomen en samen tot oplossingen te komen.
Check-out vragen (aan het einde van de les):
- Wat is één concreet idee dat jij wilt uitproberen om bewuster met media om te gaan?
- Hoe kun je anderen helpen om ook bewuster om te gaan met hun digitale gewoonten?
- Welke afspraak neem jij mee uit deze les voor jezelf en je klas?